Mensen die aan het prikkelbare darm syndroom lijden, kunnen symptoomverlichting vinden met een verscheidenheid aan veranderingen in het dieet.
Prikkelbare darm syndroom (PDS) is een veel voorkomende gastro-intestinale aandoening die naar schatting tussen 10 en 20 procent van de mensen treft. Symptomen van PDS zijn onder meer een opgeblazen gevoel in de buik, pijn, winderigheid, diarree en veranderde stoelgang.
De oorzaak van IBS is onbekend, maar het is bekend dat omgevingsfactoren zoals veranderingen in routine, emotionele stress, infectie en voeding een aanval uitlokken.
Voor een aandoening die zoveel mensen treft, zijn er weinig effectieve behandelingen. Het eten van meer vezels, vooral de meer oplosbare vorm, lijkt bij sommige mensen symptomatische verlichting te bieden.
Er worden vaak verschillende zelfbenoemde uitsluitingsdiëten gebruikt, maar er zijn maar weinig gecontroleerde onderzoeken uitgevoerd om hun voordeel te ondersteunen.
Een opkomende dieetbehandeling voor IBS die veel aandacht krijgt, is een low-FODMAP-dieet.
FODMAP is een acroniem voor fermenteerbare oligosachariden, disachariden, monosachariden en polyolen en omvat koolhydraten zoals lactose, fructose, fructanen (lange ketens van fructosemoleculen) en suikeralcoholen. FODMAP's zijn te vinden in veel voedingsmiddelen, waaronder tarwe, melk, peren, pruimen, uien, knoflook en peulvruchten.
FODMAP's kunnen bij sommige mensen slecht worden opgenomen, wat leidt tot ophoping in de dunne darm en in de dikke darm terechtkomt. Eenmaal daar kunnen ze meer water in de darm trekken (de kans op diarree vergroten) en ook de gasproductie van hun fermentatie door darmbacteriën verhogen. Deze effecten van FODMAP's in de darm verklaren veel van de symptomen die bij PDS worden gemeld.
Het kleine aantal klinische onderzoeken met low-FODMAP-diëten om IBS te behandelen, hebben een gunstig voordeel aangetoond. Het is echter nog steeds onduidelijk of dergelijke diëten een superieur voordeel bieden ten opzichte van traditioneel managementadvies voor IBS.
Zweedse onderzoekers keken naar 75 mensen die voldeden aan de criteria voor IBS om een low-FODMAP-dieet te testen tegen traditioneel managementadvies voor IBS. Elke persoon werd willekeurig toegewezen om vier weken lang een FODMAP-dieet te volgen of kreeg traditioneel advies.
Het traditionele advies in de proef bestond uit regelmatig kleinere maaltijden en minder cafeïne, gekruid voedsel, vet en alcohol en het beperken van 'probleemvoedsel' zoals uien, kool en bonen. Geen van beide groepen werd verteld wat het 'label' van hun voedingsadvies was om een placebo-effect te verminderen, aangezien het woord 'FODMAP' enige aantrekkingskracht heeft bij het grote publiek.
In week vier waren er nog 67 mensen in het onderzoek. Beide dieetgroepen zagen een daling in IBS-symptomen zonder significant verschil in symptoomvermindering tussen de twee groepen. Een interessante bevinding was dat de twee dieetgroepen elkaar niet uitsloten. Sommige voedingsmiddelen waarvan werd aanbevolen om minder te eten als onderdeel van traditioneel advies, waren ook laag in FODMAP's. Dit verhoogt de mogelijkheid dat het combineren van elementen van elke benadering de symptomen van IBS verder kan verminderen.
IBS is een complexe aandoening die een grote mate van individuele verschillen lijkt te hebben in welke voedingsmiddelen het kunnen veroorzaken.
De resultaten van deze kleine proef laten zien dat geen enkele vaste aanpak voor iedereen zal werken, maar het is de moeite waard om de principes achter voedingsopties te gebruiken en deze aan te passen aan wat voor het individu werkt.