Een buikhernia treedt op wanneer een orgaan of ander stuk weefsel uitsteekt door een verzwakking in een van de spierwanden die de buikholte omsluiten. De zak die door het zwakke gebied uitpuilt, kan een stuk darm of vettige bekleding van de dikke darm (omentum) bevatten als de hernia in de buikwand of lies optreedt. Als de hernia optreedt via het middenrif, de spier die de borst van de buik scheidt, kan een deel van de maag erbij betrokken zijn.
De buikwand is opgebouwd uit lagen van verschillende spieren en weefsels. In deze lagen kunnen zich zwakke plekken ontwikkelen waardoor de inhoud van de buikholte kan uitsteken of uitpuilen. De meest voorkomende buikhernia's bevinden zich in de lies (inguinale hernia), in het middenrif (hiatale hernia) en de navel (navelbreuk). Hernia's kunnen bij de geboorte aanwezig zijn (aangeboren), of ze kunnen zich op elk moment daarna ontwikkelen (verworven).
De buikwand bestaat uit twee sets spieren aan elke kant van het lichaam die elkaar spiegelen. Ze omvatten de spieren van de rectus abdominus, de interne obliques, de externe obliques en de transversalis.
Chirurgische reparatie is geïndiceerd voor de meeste hernia's. Alle onherleidbare hernia's moeten onmiddellijk worden geëvalueerd vanwege de mogelijkheid om verstikt te raken. In sommige situaties kan een operatie worden uitgesteld of niet kunnen worden uitgevoerd. Uw arts kan spanten of riemen voorschrijven om de hernia te verminderen. Mensen met hernia's en mensen die een operatieve hernia hebben ondergaan, moeten zwaar tillen en andere activiteiten die hoge intra-abdominale druk veroorzaken, vermijden.
Lees meer over herniabehandeling »
Een hernia kan aangeboren zijn en al bij de geboorte aanwezig zijn, of zich in de loop van de tijd ontwikkelen in zwakke plekken in de buikwand. Het verhogen van de druk in de buikholte kan spanning op de zwakke punten veroorzaken en ervoor zorgen dat delen van de buikholte uitsteken of hernia worden.
Verhoogde druk in de buik kan in verschillende situaties voorkomen, waaronder
De druk kan toenemen als gevolg van het tillen van overgewicht, inspanning om te stoelgang of urineren, of door trauma aan de buik. Zwangerschap of overgewicht en buikomvang zijn ook factoren die tot een hernia kunnen leiden.
Verhoogde intra-abdominale druk kan leiden tot verzwakking van een deel van de buikwand, acuut of geleidelijk in de tijd. Enkele risicofactoren zijn de volgende:
De meeste mensen kunnen een uitstulping voelen waar een liesbreuk ontstaat in de lies. Er kan een brandend of scherp pijngevoel in het gebied zijn door een ontsteking van de lieszenuw of een vol gevoel in de lies bij activiteit. Als een hernia optreedt vanwege een gebeurtenis zoals het tillen van een zwaar gewicht, kan een scherpe of scheurende pijn worden gevoeld. Veel mensen hebben echter geen andere klacht dan een vol gevoel in het gebied van het lieskanaal.
Complicaties treden op wanneer een stuk darm of omentum vast komt te zitten (opgesloten) in de herniazak. Een stuk darm kan de hernia binnendringen en vast komen te zitten. Als de darm opzwelt, kan dit een chirurgisch noodgeval veroorzaken omdat het zijn bloedtoevoer verliest en verstikt raakt. In deze situatie kan er sprake zijn van aanzienlijke pijn en misselijkheid en braken, wat wijst op de mogelijke ontwikkeling van een darmobstructie. Koorts kan in verband worden gebracht met een verstikte, dode darm.
Een hernia van Richter is een ongewoon type hernia dat leidt tot wurging. Slechts een deel van de darmwand komt vast te zitten in de hernia. Het zal in eerste instantie niet noodzakelijk een volledige darmobstructie veroorzaken, omdat de doorgang van de darm nog steeds de darminhoud doorlaat, maar dat deel van de darmwand dat vastzit, kan gaan zwellen, verstikken en afsterven.
Femorale en obturatorhernia's presenteren zich op vrijwel dezelfde manier als liesbreuken, hoewel vanwege hun anatomische locatie de volheid of knobbels veel moeilijker te waarderen zijn.
Umbilical hernia's zijn gemakkelijk te waarderen en bij volwassenen komen ze vaak naar voren bij een toename van de buikdruk. De complicaties omvatten opnieuw opsluiting en wurging.
Een hiatale hernia veroorzaakt op zichzelf niet veel symptomen, maar wanneer een glijdende hernia optreedt, beïnvloedt de abnormale locatie van de gastro-oesofageale (GE) overgang boven het diafragma de functie ervan en kan de maaginhoud terugvloeien in de slokdarm. Gastro-oesofageale reflux (GERD) kan brandende pijn op de borst, epigastrische pijn en brandend gevoel in de bovenbuik, misselijkheid, braken en een zure smaak van maagzuur dat in de achterkant van de keel spoelt, veroorzaken.
Een sporthernia is een scheur of verrekking van weefsel in de onderbuik of lies. Het veroorzaakt pijn in de lies of liesstreek. Het kan elk zacht weefsel omvatten, inclusief spieren, pezen of ligamenten en kan worden geïnitieerd door fysieke activiteit, meestal met draaiend of stomp trauma aan de buik.
Meestal zijn eerstelijns zorgverleners de eersten die een hernia diagnosticeren en behandelen. Voor hiatale hernia's, meestal medische, niet chirurgische, is zorg nodig en is het beheersen van de symptomen van GERD het primaire doel. Af en toe zal een gastro-enteroloog betrokken zijn bij de zorg om de ernst van GORZ te beoordelen. Sommige hiatale hernia's vereisen een operatie en een algemeen chirurg en/of een thoracaal chirurg voert de operatie uit, afhankelijk van de locatie van de organen in de maag of borstkas en de grootte van het defect in het middenrif.
Terwijl eerstelijnszorgverleners de diagnose van een hernia in de buikwand stellen, is het de algemeen chirurg die de operatie uitvoert en de hernia herstelt.
Wanneer een hernia opgesloten raakt, gaat de patiënt vaak naar de afdeling spoedeisende hulp en stelt de arts daar de diagnose en kan soms de hernia weer op zijn plaats duwen (verkleind). Als de hernia is verminderd, kan verwijzing als poliklinische patiënt naar een algemeen chirurg een optie zijn. Als de hernia bekneld blijft (opgesloten) of als er bezorgdheid bestaat dat de hernia wordt verstikt, is een onmiddellijk overleg met een chirurg vereist.
Hernia's in de neonatale periode worden vaak herkend door de kinderarts of huisarts in de verloskamer of de newborn kwekerij. Een kinderchirurg kan worden geraadpleegd voor hun evaluatie.
Bij liesbreuken merken de meeste patiënten een gevoel van volheid of een knobbel in de liesstreek op met pijn en een branderig gevoel. Lichamelijk onderzoek kan de diagnose meestal bevestigen. Femorale of obturator hernia's zijn moeilijker te waarderen en symptomen van terugkerende lies- of bekkenpijn zonder duidelijke fysieke bevindingen kan een CT-scan vereisen om de diagnose te onthullen. Navelbreuken zijn veel gemakkelijker te lokaliseren door de bolling van de navel.
Hernia's die worden opgesloten of verstikt, vormen een grotere uitdaging, omdat de mogelijke complicatie van een dode darm de urgentie verhoogt. De zorgverlener zoekt naar aanwijzingen van obstructie, waaronder een voorgeschiedenis van pijn, misselijkheid, braken of koorts. Tijdens een lichamelijk onderzoek kan een arts vaak ontdekken dat een patiënt een duidelijk gevoelige buik heeft. Deze hernia's zijn vaak buitengewoon zacht en stevig. Het onderzoek kan voldoende zijn om opsluiting of wurging te vermoeden en vereist onmiddellijk overleg met een chirurg. Artsen kunnen röntgenfoto's of CT-scans gebruiken om de diagnose te bevestigen, afhankelijk van de klinische situatie.
Artsen kunnen hiatale hernia's die verband houden met GERD diagnosticeren door de medische geschiedenis van een patiënt tijdens zijn of haar lichamelijk onderzoek te leren. Een thoraxfoto kan een deel van de maag in de borstkas onthullen. Als er bezorgdheid is over complicaties, waaronder slokdarmontsteking (oesofagitis), zweren of bloedingen, moet een gastro-enteroloog mogelijk een endoscopie uitvoeren.
Inguinale hernia-reparatie is een van de meest voorkomende chirurgische procedures die in de VS worden uitgevoerd, met bijna een miljoen operaties per jaar. De meeste hernia's in de buikwand worden electief hersteld wanneer de gezondheid van de patiënt kan worden gemaximaliseerd om het risico van zowel de operatie als de anesthesie te verminderen.
Chirurgie om een hernia te herstellen kan een laparoscoop gebruiken of een open procedure die een herniorrhaphy wordt genoemd, waarbij de chirurg de hernia rechtstreeks herstelt via een incisie in de buikwand. Het type operatie hangt af van de klinische situatie en de urgentie van de operatie. De beslissing welke operatie moet worden uitgevoerd, hangt af van de klinische situatie van de patiënt.
Andere buikwandhernia's kunnen op dezelfde manier worden gerepareerd om het defect in de buikwand te versterken en het complicatierisico van darmopsluiting en verwurging te verminderen.
Glijdende hiatale hernia's kunnen operatief worden behandeld om de maag terug in de buikholte te plaatsen en de gastro-oesofageale overgang te versterken. Artsen bieden echter niet routinematig een operatie aan omdat de meeste symptomen te wijten zijn aan GERD en medische therapie vaak voldoende is. Medicatie, dieet, veranderingen in levensstijl en gewichtsverlies kunnen helpen de symptomen onder controle te houden en de noodzaak van een operatie te minimaliseren.
Para-oesofageale hernia-reparatie wordt uitgevoerd om de complicatie van wurging of volvulus te voorkomen.
Als een lies- of navelbreuk klein is en geen symptomen veroorzaakt, kan een afwachtende houding redelijk zijn. Routinematige follow-up kan alles zijn wat nodig is, vooral als de hernia niet in omvang groeit. Als de hernia echter groeit of als er bezorgdheid bestaat over mogelijke opsluiting, kan een operatie worden aanbevolen. Patiënten met een hoog risico op chirurgie en anesthesie kunnen een afwachtende houding krijgen.
Trussen, korsetten of bindmiddelen kunnen hernia's op hun plaats houden door druk uit te oefenen op de huid en de buikwand. Dit zijn tijdelijke benaderingen en kunnen mogelijk huidbeschadiging of -afbraak veroorzaken, en infectie door wrijven en schuren. Ze worden vaak gebruikt bij oudere of verzwakte patiënten wanneer het hernia-defect erg groot is en er een verhoogd risico op complicaties is als ze een operatie ondergaan.
Tenzij het defect groot is, hebben navelbreuken bij kinderen de neiging om vanzelf op te lossen op de leeftijd van 1 jaar. Een operatie kan worden overwogen als de hernia op 3- of 4-jarige leeftijd nog aanwezig is, of als het defect in de navel groot is.
Hiatale hernia's veroorzaken op zichzelf geen symptomen. In plaats daarvan is het de zure reflux die gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) veroorzaakt. De behandeling is gericht op het verminderen van de zuurproductie in de maag en het voorkomen dat zuur de slokdarm binnendringt. Raadpleeg het artikel over gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) voor meer informatie.
De belangrijkste complicatie van een hernia is opsluiting, waarbij een stuk darm of vet vast komt te zitten in de herniazak en niet kan worden verkleind. Zwelling kan optreden tot het punt dat de bloedtoevoer naar het weefsel verloren gaat en het sterft. Dit wordt een beknelde hernia genoemd.
Als een hiatale hernia groot is, kan een deel van de maag en de slokdarm in de borstkas verdringen. Afhankelijk van de situatie en anatomie kan de maag draaien (volvulus), wat mogelijk kan leiden tot verwurging. Dit is een chirurgisch noodgeval.
De meeste patiënten die een electieve hernia-reparatie ondergaan, doen het goed. Incisionele hernia's kunnen tot 10% van de tijd terugkeren. De prognose voor patiënten die een opkomende hernia-reparatie ondergaan vanwege een opgesloten of verstikte darm, hangt af van de omvang van de operatie, hoeveel darm is beschadigd en hun onderliggende gezondheid en fysieke conditie voorafgaand aan de operatie. Om deze reden heeft electieve hernia-reparatie veel de voorkeur.
Hoewel aangeboren hernia's niet kunnen worden voorkomen, kan het risico op het ontwikkelen van een hernia die optreedt naarmate het leven vordert, worden geminimaliseerd. Het doel is om een toename van de druk in de buik te voorkomen die de zwakke plekken in de buikwand zou kunnen belasten.